Reflektorki i spoty

Wybieramy spot sufitowy: rodzaje i wlasciwosci

Robiac remont w mieszkaniu i wykorzystujac najnowoczesniejsze materialy nie zapomnij, ze ogromne znaczenie dla przytulnosci i komfortu Twojego pokoju ma wlasnie oswietlenie. Realizowac go mozna rozmaicie, ale dzisiaj coraz bardziej popularne staja sie spoty – szczegolny rodzaj opraw oswietleniowych, ktory mozna wykorzystywac tak dla wyodrebniania konkretnej strefy, jak dla oswietlenia calego obszaru, a taka wielofunkcyjnosc spoty zawdzieczaja swojej szczegolnej konstrukcji obrotowej. Niestety, wielu ludzi na razie jeszcze malo obeznani sa z takim rodzajem opraw oswietleniowych, dlatego udzielimy uwagi temu, co to jest, jakie sa zalety spotow i jakie one bywaja.

Co to jest spot?

Ten, kto chociaz niewiele jest obeznany z jezykiem angielskim, slowo „spot” naraz przetlumaczy jak „plama”. Taka nazwe lampy te otrzymaly ze wzgledu na fakt, ze tworza one strumien swiatla skierowany do pewnej powierzchni. W rezultacie oswietla sie ona wystarczajaco jasno, co daje podstawe do wykorzystania takiego typu oswietlenia w sklepach z bizuteria, w wystawach sklepowych, w miejscach pracy – wszedzie, gdzie potrzebne jest dobre oswietlenie dla wyodrebnienia zalet podswietlanych elementow, albo tam, gdzie przeprowadzaja sie wazne prace. Spoty sa stosowane w zwyklych pomieszczeniach mieszkalnych, gdzie one zdobywaja coraz wiekszej popularnosci.

Lampy skierowane mocuje sie do wspornika, ktory moze miec dowolny ksztalt i laczyc kilka reflektorow. W wyniku takiego zamocowania wiazka swiatla moze byc skierowana do dowolnego punktu, stale zmieniac kat nachylenia i kierunek.

Warunkowo spoty dziela na sufitowe i scienne, chociaz w rzeczywistosci wlasciwosci struktury i funkcjonowania sa dokladnie takie same. Wiele osob blednie myla je nawet ze zwyklymi zyrandolami albo kinkietami, ale, jak widzimy, glowna roznica tkwi w konstrukcji i mozliwosci za kazdym razem zmiany kierunku wiazki swiatla, a jezeli do tego skorzystamy jeszcze ze sciemniacza, to mozna w szerokich granicach zmieniac i jasnosc.

Zalety i zastosowania

Chociaz glowna zaleta spotow staje sie zrozumiala jezeli przyjrzec sie ich konstrukcji oraz mozliwosci szybko i latwo zmienic kierunek swiatla, a jednak one ujmuja uzytkownikow szeregiem innych plusow:

• latwy sposob montazu, poniewaz spoty ustala sie na tej samej zasadzie, co oprawy oswietleniowe punktowe, dlatego nie trzeba posiadac specjalnych umiejetnosci;
• efekt powiekszenia obszaru ze wzgledu na fakt, ze taka lampa nie zapycha pokoju, jak, na przyklad, masywny zyrandol, a swiatla z niego wcale nie mniej;
• spot mozna zainstalowac w zupelnie dowolnym miejscu sufitu podwieszanego, i w tym celu niepotrzebne bedzie wykonywac bruzdy;
• takie skierowane oprawy oswietleniowe przedstawione sa w dowolnych formach, kolorach i rozmiarach, dlatego moga stac sie ozdoba wnetrza wykonanego w dowolnym stylu;
• mozna podlaczyc cala grupe spotow, ktore beda kontrolowane przez poszczegolne wylaczniki - idealnie kiedy trzeba strefowac obszar.
• Wszystkie wyzej wymienione wlasciwosci robia spoty uniwersalnymi z punktu widzenia wykorzystania, a jednak wyodrebnijmy podstawowe dziedziny ich zastosowania:
• w sypialni skierowane do sufitu spoty tworza przytulna atmosfere o niejaskrawym oswietleniu, ale prostym obracaniem lampy mozna osiagnac optymalnego oswietlenia potrzebnej strefy;
• w salonie skierowane swiatlo moze przyciagnac uwage do potrzebnych stref: obrazow, sciany ze zdjeciami itd.;
• w gabinecie spoty idealnie poradza sobie z oswietleniem stolu albo polek na ksiazki;
• dla kolekcjonerow takie lampy to w ogole rzecz niezastapiona, bo wlasnie z ich pomoca mozna w najkorzystniejszym swiecie przedstawic swoja kolekcje;
• w kuchni to z pewnoscia w ogole wariant bez przegranych, kiedy mozna migiem zmienic kierunek oswietlenia i podswietlic albo robocza strefe, albo obiadowa, albo w ogole, na przyklad, skierowac swiatlo do lodowki, zeby zaprowadzic tam porzadek;
• na placowkach handlowych spoty po prostu nie ma maja sobie rownych, tylko one moga stworzyc korzystne oswietlenie dla jubilerskich wystaw i gablot, wystaw z ubraniem, obuwiem i innymi towarami, korzystnie podkreslic ich zalety.

Odmiany spotow

Spoty mozna podzielic na kilka kryteriow w zaleznosci od koloru, ksztaltu, wystroju, sposobu mocowania, ilosci oprawek, typu stosowanych lamp, itd. Nie bedziemy skupiali uwage na wygladzie, poniewaz jest to sprawa niewdzieczna, i wszystkiego wszystko jedno nie da sie wspomnic, wiec skupimy sie na bardziej istotnych szczegolach – funkcjonalnosci, ktora zalezy od wlasciwosci konstrukcji lampy.

Spoty wpuszczane. Takie oprawy wygladaja jak punktowe oswietlenie, kat ktorego mozna nieco regulowac. Podobne oswietlenie jest idealne do tworzenia funkcjonalnych stref, daje ono rownomierne oswietlenie. Montaz spotow takiego typu jest bardzo prosty: w podwieszanej konstrukcji robi sie otwory potrzebnej srednicy, potem podprowadza sie spot razem z przewodami, a dzieki specjalnej mocujacej sprezynie lampy wstawia sie do otworu i umocowuje sie tak jak trzeba.

Spoty nakladane roznia sie tym, ze dla nich nie jest potrzebne wywiercanie poszczegolnych otworow, a sposob montazu jest bardzo podobny do tego, ktory stosuje sie w montazu kinkiet sciennych. A wiec, do sufitu mocuje sie wspornik w ksztalcie litery U, a do niego cala konstrukcja nakladana. Takie konstrukcje sa uzywane najczesciej, poniewaz sa one najbardziej funkcjonalne, a nawet jesli przy ich montazu zostana popelnione bledy, sa latwo ukrywalne za pomoca samego wspornika. Spoty tego typu maja odmiane w ktorej oprawa moze nie tylko obracac sie pod konkretnym katem, ale rowniez przesuwac sie do tej strefy, ktora trzeba oswietlic. Minusem tego wariantu jest to, ze przewody obliczone sa na najodleglejsze polozenie lampy, dlatego w innym polozeniu moga nieznacznie zwisac.

Zlozone kombinowane spoty czesto sa mylone z zyrandolami. Ich sposob mocowania podobny jest do tego, ktory wykorzystuje sie w punktowych spotach, ale w tym przypadku w jednej obudowie rozmieszczaja sie kilka lamp naraz. Funkcjonalnosc jest doskonala: mozna oswietlic zarowno cale pomieszczenie i jego odlegle kaciki jak i konkretna strefe.

Naciagane systemy - najbardziej niezwykle, stylowe i kosztowne. W tym przypadku pod samym sufitem rozciagaja dlugie kable, ktore sa jednoczesnie prowadnicami, po ktorych przesuwaja sie lampy, a takze zrodlem ich zasilania: zasada dzialania nieco przypomina funkcjonowanie tramwaju. Wlasnie dlatego taki spot mozna przesunac do dowolnego punktu pokoju, a problemy z organizacja oswietlenia zostana rozwiazane raz i na zawsze.

Wedlug typu lamp

Wybierajac sufitowy spot lepiej zawczasu zorientowac sie, jaki typ lamp jest bardziej pozadany w Twoim przypadku, poniewaz wiele modeli sa przeznaczone do wykorzystania konkretnej lampy.

Zarowki. Mimo inicjatyw panstwa i roznych organizacji ekologicznych dobrze znane nam zarowki nie oddaja swojej popularnosci. Przyczyna tego to ich taniosc. Ale dla wykorzystania w sufitowych spotach zarowki niezbyt nadaja sie. Po pierwsze, maja bardzo niska sprawnosc i bardzo niski wspolczynnik przetwarzania energii w swiatlo. Po drugie, swiatlo, ktore wychodzi z nich, jest o wiele cieplejsze od sloniecznego, co wspolczesni fachowcy-projektanci uwazaja za niepozadane. I wreszcie, od takich lamp wychodzi duzo ciepla, wiec nie zaleca sie ich stosowac kolo konstrukcji naciaganych, w skrajnych przypadkach trzeba wybierac lampy o mocy nie wiecej 60 watow.

Lampy halogenowe sa zaawansowanym rodzajem zarowek. W tym przypadku dzieki napelnianiu banki jodem albo bromem osiaga sie wstrzasajacy efekt: na sciankach lampy nie osiadaja czastki wolframu skretki, poniewaz halogen tworzy z nimi lotne zwiazki, ktore rozkladaja sie przy wysokiej temperaturze od skretki, tworzac wolfram i ten sam halogen. Cykl powtarza sie wielokrotnie, ale do tego jest mozliwosc podniesienia temperatury rozgrzewania i otrzymania swiatla identycznego z dziennym. Lampy te sa ekonomiczne, maja dlugi okres dzialania, ale wkrecenie ich golymi rekami nie jest zalecane, poniewaz moze to pozostawic slady tluszczu, a przy nagrzewaniu powierzchni beda one spalac sie tworzac lokalne sciemnienia, wiec ostatecznie lampa bedzie uszkodzona i zaprzestanie dzialac znacznie szybciej niz normalnie.

Lampy LED moga byc wyposazone zarowno w jedna diode elektroluminescencyjna o duzej mocy, jak w kilka mniejszych. Bardziej wytrzymale i trwale uwazane sa takie, ktore wykorzystuja jedna diode LED. Jednak wszystkie one charakteryzuja sie wysoka oszczednoscia i ogromna trwaloscia, poniewaz w tym przypadku czas dzialania nie zalezy od ilosci cyklow wlaczania-wylaczania. Wykorzystanie reflektora calkiem nie ma koniecznosci, zamiast niego tu czesto stosuje sie soczewka, ktora powoduje, ze strumien swietlny skierowany jest na konkretnym obszarze. Ponadto, lampy LED prawie nie nagrzewaja sie, a sprawnosc ich jest o wiele wyzsza, niz w przypadku powyzszych typow lamp. Warto zaznaczyc, ze podobne do dziennego swiatlo mozna uzyskac tylko w tym przypadku, gdy stosowane lampy sa dosc drogie, a dla maksymalnej wygody lepiej stosowac specjalne sciemniacze, poniewaz zwykle sciemniacze nie pozwola skorzystac z pelnego zakresu mozliwej jasnosci.

Ilosc oprawek

Ilosc oprawek w spocie moze byc rozna. Naturalnie, spoty z jedna oprawka sa najprostsze, dlatego ich cena jest dosc niska, ale na rynku mozna znalezc spoty na trzy, cztery, a nawet siedem oprawek. Wraz z powiekszeniem ilosci oprawek wzrasta funkcjonalnosc calej lampy. Wiec, mozna nie tylko o wiele jaskrawiej oswietlic caly pokoj ale tez za pomoca szybkiej zmiany kierunku strumienia swiatla oswietlic niezbedna dla Ciebie strefe, zrobic podswietlanie najgodniejszych uwagi i korzystnych kacikow pokoju.

Chociaz spot na kilka oprawek kosztuje o wiele drozej, niz na jedna, ale nadal jest on znacznie korzystniejszy w porownaniu z zakupem kilku pojedynczych opraw oswietleniowych. Dlatego w tym przypadku przy wyborze trzeba polegac na powierzchni i charakterze funkcjonalnym pokoju, na tym, ile on potrzebuje oswietlenia itd.

Jeszcze jeden argument na rzecz wyboru spota z kilkoma oprawkami to wygoda montazu. Wiec, kryte rozprowadzanie instalacji elektrycznej po suficie zawsze jest dosc klopotliwa sprawa, a w tym przypadku wystarcza i tego przewodu, ktory budowniczowie zostawiaja dla wyprowadzenia zyrandola: oszczedza sie czas, sily, srodki i materialy.

Jedyna wada spotow na kilka oprawek jest to, ze ustawienie jasnosci dla kazdej pojedynczej lampy jest bardzo skomplikowanym zadaniem, poniewaz sciemniacz wyprowadza sie do wszystkich lamp naraz. Oczywiscie, wspolczesni mistrzowie moga rozwiazac ten problem, ale wypadnie im troche meki.

Wlasciwosci montazu sufitowych spotow

Chociaz sposoby mocowania dla roznych spotow sa troche inne, mimo to proces montazu ma wiele cech wspolnych, a caly proces wzposazenia mozna podzielic na kilka etapow:

ukladanie przewodu od puszki rozdzielczej do miejsca montazu skierowanej oprawy. Oczywiscie, ten etap prac powinien byc przeprowadzony na dlugo przed montazem konstrukcji sufitowej przez fachowcow;

podlaczenie jest wykonywane na podstawie rownoleglego schematu: od puszki rozdzielczej kabel podchodzi do pierwszej lampy, od niego do drugiej, itd.;

przy ukladaniu przewodu elektrycznego najlepiej jest zapewnic zapas okolo 25-30 cm, w kazdym przypadku bedzie on ukryty pod konstrukcja naciaganego albo podwieszanego sufitu;

Gdy sufity sa juz zainstalowane, mozna przystepowac do montazu samych lamp, a juz pozniej regulowac ich kierunek jak zachce sie.

Zwroc uwage na to, ze wiekszosc wspolczesnych spotow dziala z 12-woltowogo zrodla napiecia, dlatego potrzebny bedzie obnizajacy transformator. Wiec, mozna wykorzystac jeden duzy transformator, albo kilka malych dla kazdej lampy. Pierwszy wariant jest bardziej pozadany, poniewaz okazuje sie bardziej niezawodnym, a zreszta obchodzi sie troche taniej.

Na zakonczenie

Jak widzimy, spoty sufitowe to unikatowy i wielofunkcyjny sposob oswietlenia zamieszkanego obszaru, ktory rozwiazuje mase problemow wielu z nas, kiedy swiatlo od lampy trafia nie pod tym katem, niedobrze dostaje sie do najodleglejszych zakatkow pokoju. Podstawowe kryteria wyboru zrozumiale sa z wyzej wymienionego materialu, a gdy kazdy zetknie sie z koniecznoscia nabycia podobnej lampy, trzeba byc przygotowanym na ogromna roznorodnosc ich wygladu, koloru i ksztaltu. W tej kwestii warto polegac tylko na sobie i brac za punkt wyjscia kolorowe rozwiazanie pomieszczenia i stosowany styl wnetrza.